Door onze advocaat arbeidsrecht Dennis Coppens –
Afgelopen augustus 2022 is de nieuwe Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in werking getreden. Deze wet heeft als doel om het werk vooraf duidelijker en beter voorspelbaar te maken, maar wat zijn de nieuwe voorwaarden van deze wet precies?
Wat houdt de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in?
In hoofdlijnen heeft de wet geleid tot de volgende wijzigingen:
- Uitbreiding van de informatieverplichting van de werkgever;
- Kosteloze opleiding;
- Geen verbod op nevenwerkzaamheden;
- Verzoek om een meer voorspelbare arbeidsrelatie;
- Geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon.
Uitbreiding van de informatieverplichting van de werkgever
Door middel van inwerkingtreding van de Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden zijn de verplichtingen die de werknemer aan de werkgever moet verstrekken uitgebreid. De nieuwe wet stelt minimum vereiste aan de informatie die de werkgever aan de werknemer moet verschaffen.
Kosteloze opleiding
De mogelijkheid om studiekosten op de werknemer te verhalen is met ingang van deze wet beperkt. Het nieuwe artikel 611a lid 2 van het Burgerlijk Wetboek 7 bepaalt dat de werkgever geen kosten op de werknemer mag verhalen voor scholing. De werknemer moet in de gelegenheid worden gesteld om de scholing tijdens werktijd te kunnen volbrengen. Deze werktijd wordt als arbeidstijd beschouwd. Niet iedere opleiding valt onder deze bepaling, het gaat om opleidingen die de werkgever op grond van de wet of collectieve overeenkomst verplicht is aan te bieden. De werkgever is verplicht om scholing die voor de werknemer noodzakelijk is voor uitoefening van zijn/ haar functie en scholing die voortzetting van de arbeidsovereenkomst mogelijk maakt te verstrekken. Met ingang van de nieuwe wet geldt dat er geen terugbetalingsbeding mag worden opgenomen in de arbeidsovereenkomst voor wettelijke-en bij CAO verplicht door de werkgever te verstrekken opleiding. Wanneer een dergelijke bepaling toch is opgenomen in de arbeidsovereenkomst is deze nietig.
Geen verbod op nevenwerkzaamheden
De wet beperkt de mogelijkheid van de werkgever om de werknemer te verbieden ergens anders te werken (nevenwerkzaamheden). De werkgever mag de werknemer niet verbieden om nevenwerkzaamheden te verrichten, tenzij de werkgever een objectieve rechtvaardigingsgrond daarvoor heeft. In dit geval dient de werkgever in de arbeidsovereenkomst op te nemen dat in geval van een objectieve rechtvaardigingsgrond nevenwerkzaamheden verboden kunnen worden. In de arbeidsovereenkomst kan de werkgever opnemen in welke situatie er dan sprake is van een objectieve rechtvaardigingsgrond, maar dit is niet verplicht. Als de werkgever zich beroept op het beding in de arbeidsovereenkomst moet hij motiveren op grond van welke objectieve rechtvaardigingsgrond de nevenwerkzaamheden niet zijn toegestaan. Voorbeelden van dit soort rechtvaardigingsgronden zijn: veiligheid en gezondheid, bescherming van vertrouwelijkheid van bedrijfsinformatie, het overtreden van een wettelijk voorschrift, het vermijden van belangenconflicten of de integriteit van overheidsdiensten.
Verzoek om een meer voorspelbare arbeidsrelatie
De wet bepaalt dat de werknemer de werkgever kan verzoeken om een meer voorspelbare arbeidsrelatie. Dit wordt geregeld in de Wet flexibel werken. De Wet flexibel werken regelde al dat de werknemer het recht heeft om een verzoek te doen tot aanpassing van de arbeidsduur, arbeidstijd en werkplek. Hieraan is door de werknemer het recht toegevoegd om te verzoeken om een meer voorspelbare arbeidsrelatie. Hierbij kan gedacht worden aan een arbeidsovereenkomst met een vaste arbeidsomvang of een verzoek om een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Dit verzoek dient de werknemer schriftelijk te doen bij de werkgever. Wanneer de werknemer een dergelijk verzoek doet, moet de werkgever binnen één maand reageren op het verzoek.
Geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon
De positie van werknemers die werken op grond van een geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon worden door middel van de wet versterkt. Deze werknemers krijgen een minimaal niveau van voorspelbaarheid. Wanneer de tijdstippen waarop het werk moet worden verricht door de werkgever worden bepaald, is er sprake van een grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon. In tegenstelling tot een oproepovereenkomst kan er bij dit soort contracten sprake zijn van een vaste overeengekomen arbeidsduur en een vast loon, maar is er vooraf niet vastgesteld op welke momenten de werknemer moet werken. De wet biedt bescherming voor werknemers met een oproepcontract. De nieuwe wet heeft een aanvulling hierop gegeven. De werkgever dient de referentiedagen vast te leggen, dit zijn de dagen en tijdstippen waarop de werknemer verplicht kan worden te komen werken. De nieuwe Wet TVA biedt bescherming voor werknemers met een contract dat niet voldoet aan de voorwaarden die de wet stelt aan een oproepovereenkomst, maar waar wel sprake is van een geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon. Werknemers hebben meer duidelijkheid gekregen over de te werken dagen en tijdstippen.
Conclusie
De Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden heeft in hoofdlijnen geleid tot vijf verschillende wijzigingen. Allereerst heeft de wet geleid tot uitbreiding van de informatieverplichting van de werkgever. De wet stelt minimumvereiste aan de informatie die de werkgever aan de werknemer moet verschaffen over de essentiële aspecten van de arbeidsrelatie en arbeidsvoorwaarden. Ook heeft de wet geleid tot kosteloze opleiding. Met ingang van de wet is de mogelijkheid om studiekosten op werknemers te verhalen beperkt. Verder beperkt de wet de mogelijkheid van de werkgever om de werknemer te verbieden ergens anders te werken. Daarnaast bepaalt de wet dat de werknemer de werkgever kan verzoeken om een meer voorspelbare arbeidsrelatie. De werknemer heeft het recht om een verzoek te doen tot aanpassing van de werkplek, arbeidsduur en arbeidstijd. Tot slot is de positie van de werknemers die werken op grond van een geheel of grotendeels onvoorspelbaar werkpatroon door middel van de wet versterkt.
