Door onze advocaat aansprakelijkheidsrecht Yuri Benjamins.
Bestuurdersaansprakelijkheid voor niet-bestuurders
In het bedrijfsleven wordt meer en meer bekend dat het uitgangspunt dat slechts de rechtspersoon kan worden aangesproken voor schulden van die rechtspersonen, in bepaalde gevallen kan worden doorbroken. Onder bijzondere omstandigheden kan de bestuurder van die rechtspersoon namelijk persoonlijk aansprakelijk zijn voor de schulden van die rechtspersoon. Dat is echter slechts een deel van het verhaal. Voornoemde bestuurdersaansprakelijkheid is namelijk niet beperkt tot bestuurders, maar kan ook van toepassing zijn op handelen van niet-bestuurders, namelijk de feitelijk leidinggevenden.
Feitelijk leidinggevende in het faillissementsrecht
De wetgever heeft de mogelijkheid om ook derden aansprakelijk te houden voor schulden van een failliete rechtspersoon, wanneer er sprake is van kennelijk onbehoorlijk bestuur en wanneer aannemelijk is dat dit onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Uit artikel 2:248 lid 7 BW volgt namelijk dat degene die het beleid van de failliete rechtspersoon.
Wat is feitelijk leidinggeven?
Wanneer iemand het beleid van een vennootschap heeft bepaald of mede heeft bepaald, als ware hij bestuurder, dan wordt deze persoon in het kader van de toepassing van art. 2:248 BW gelijk gesteld met de bestuurder van die vennootschap. Wat dan vervolgens dient te worden verstaan onder het bepalen van beleid heeft tot diverse gerechtelijke procedures geleid. Het hangt immers af van de feiten en omstandigheden van het geval of er sprake is van bestuursbeleid. In de jurisprudentie is wel aangegeven dat het gaat om het maken van plannen voor de toekomst, het opzetten van nieuwe strategieën en het opstarten van nieuwe projecten, maar evenzeer zijn er uitspraken gedaan door gerechtelijke instanties, waaruit het volgde dat een enkele handeling al beleidsbepalend kan zijn. In een dergelijk geval moet die handeling dan wel zijn gericht op een essentieel en ingrijpend punt.
De rol van de bestuurder zelf
In het verleden was vrij algemeen aanvaard dat de wetgever hiermee beoogde te voorkomen dat in het geval van een katvanger, slechts de formele bestuurder kon worden aangesproken. In samenhang met deze gedachtegang werd aangenomen, dat het dan noodzakelijk was de formele bestuurder feitelijk terzijde was gesteld door de feitelijk leidinggevende. Inmiddels heeft de rechtspraak zich dusdanig ontwikkeld dat dit standpunt is verlaten en mag worden aangenomen dat de rol van de bestuurder zelf van ondergeschikt belang is.
Feitelijk leidinggevende persoonlijk aansprakelijk
De wet biedt dus mogelijkheden om niet-bestuurders persoonlijk aansprakelijk te houden voor schulden van de vennootschap. Het dient dan wel te gaan om feitelijk leidinggevenden en sprake van onbehoorlijk bestuur, dat een belangrijke oorzaak van het faillissement moet zijn geweest.
