Door onze advocaat bestuursrecht Amsterdam Jim Frielink

Een interessante uitspraak van de rechtbank Amsterdam als het gaat om de matiging van bestuurlijke boetes voor airbnb in Amsterdam. De gemeente Amsterdam had een bewoner en zijn huisgenoten een boete opgelegde voor het onttrekken van een woning aan de woningvoorraad. Woningonttrekking wordt in Amsterdam altijd beboet met een vast bedrag van € 20.500.

Zes toeristen in de woning

Reden voor deze boete was dat er tijdens een huiszoeking door de toezichthouders 6 toeristen zijn aangetroffen. In Amsterdam mogen er maximaal vier toeristen / gasten verblijven in het geval van de verhuur van de woning via de vakantieverhuur regeling of de bed and breakfast regeling. Aangezien de huurders de voorwaarden geschonden hadden was er dus sprake van woningonttrekking.

Bezwaar en beroep

De gemeente Amsterdam heeft niet afgezien van het opleggen of matigen van de boete als gevolg van de door de huurders ingediende zienswijze en bezwaarschrift. De regels schrijven immers duidelijk voor dat vier gasten het maximum is. Bij de bestuursrechter betogen de huurders dat de boete niet opgelegd had mogen worden en dat deze gematigd dient te worden. De rechtbank gaat aan het verweer dat de boete niet opgelegd had mogen worden voorbij, maar ziet wel reden om de boete te matigen.

Gefixeerd boetestelsel

Het is voor deze uitspraak van belang om te weten dat de boetes voor woningonttrekking in Amsterdam aan de hand van een tabel worden opgelegd. Op het niet naleven van de meldplicht voor vakantieverhuur staat bijvoorbeeld een gefixeerde boete van € 6000,-, omzetting tot vier onzelfstandige kamers € 6000,-, 5 of meer kamers € 18.000,- en op woningonttrekking dus € 20.500.

Matiging alleen in bijzondere omstandigheden

Van deze gefixeerde boetebedragen mag alleen worden afgeweken als zich bijzondere omstandigheden voordoen. Men gaat uit van de veronderstelling dat overige omstandigheden al meegewogen zijn door de gemeenteraad bij het vaststellen van de hoogte van de boetes. Kort gezegd moet er dus sprake zijn van echter bijzondere omstandigheden wil er mogelijkheid zijn om een boete te matigen. Zo is dat bijvoorbeeld soms het geval indien er sprake is van eenmalige verhuur via airbnb. Vaak zal de bestuursrechter echter menen dat er geen sprake is van een bijzondere omstandigheid en dat er daarom dus uitgegaan moet worden van de gefixeerde boetebedragen.

Te veel personen of te veel nachten?

In dit geval meent de rechtbank dat het verhuren van de woning aan zes personen, hoewel in strijd met de voorwaarden, niet een boete van € 20.500,- rechtvaardigt. Door een woning bijvoorbeeld meer dan de toegestane 60 (vanaf 1 januari 2019: 30) dagen te verhuren komt de leefbaarheid volgens de rechtbank meer in het gedrag. Bij het verhuren van een woning conform alle overige voorwaarden behalve het aantal maximale personen komt de leefbaarheid ook in het gedrang, maar in dit geval heeft beperktere consequenties.

“De rechtbank is met verweerder van oordeel dat in het algemeen kan worden gesteld dat overtreding van het vereiste van verhuur aan maximaal vier personen consequenties heeft voor de brandveiligheid en de leefbaarheid.”

De rechter laat echter mee spelen het een grote woning van twee verdiepingen betreft waardoor de verhuur aan zes personen minder gevolgen heeft voor de leefbaarheid en ook de brandveiligheid. De gemeente Amsterdam stelde zich immers ook op het standpunt dat zes personen minder goed kunnen vluchten uit een woning en dat ook mede daarom maar vier gasten in een airbnb-woning mogen verblijven.

“Wat betreft de consequenties van de overtreding voor de brandveiligheid in deze zaak is van belang dat de woning van eiser uit twee woonlagen bestaat en drie slaapkamers heeft met ieder twee slaapplekken. Gelet op deze feitelijke situatie heeft verweerder niet aannemelijk gemaakt dat er in dit geval sprake is geweest van een ongeschikte woning voor de zes aangetroffen toeristen en daarmee van een reëel gevaar in het kader van de brandveiligheid.”

De bestuursrechter concludeert vervolgens dat hoewel het in strijd is met de regels, meer dan vier gasten in een woning minder verstrekkende gevolgen heeft dan bijvoorbeeld het overschrijden van de termijn van 30 dagen. Om die reden gaat de rechtbank dan ook over tot matiging.

“De consequenties van de overtreding in deze zaak voor het beschermen van de woonvoorraad en het leefbaar houden van de stad zijn, gelet op het doel van het hoge boetebedrag, veel minder verstrekkend dan de consequenties van overtreding van bijvoorbeeld het 60 dagen vereiste of het niet hebben van hoofdverblijf in de woning. In die gevallen is de kans namelijk groot dat de woning op grotere schaal wordt onttrokken aan de woonvoorraad en er op meer dagen per jaar toeristen in de woning verblijven, wat een grotere impact heeft op de leefbaarheid van de stad en het ongecontroleerd verdwijnen van woonruimten uit de woonruimtevoorraad. Deze overtredingen zijn dus (in het algemeen) ernstiger dan de overtreding die hier aan de orde is.”

Conclusie

De uitspraak is opvallend omdat er in deze zaak niet gematigd wordt vanwege bijzondere omstandigheden die bijvoorbeeld de overtreder betreffen. De rechter stelt hier dat hoewel de voorwaarden wel gelden, deze voorwaarden minder zwaar moeten wegen dan bijvoorbeeld de beperkingen ten aanzien van het aantal dagen dat een woning verhuurd kan worden. Daarmee lijkt de rechtbank in ieder geval een opening te hebben gecreëerd om in dergelijke zaken voortaan af te wijken van het gefixeerde boetestelsel, ook als er geen sprake is van bijzondere omstandigheden. De gemeente Amsterdam er in het algemeen veel aan gelegen om dit gefixeerde boetestelsel in stand te houden en zal dus hoogstwaarschijnlijk hoger beroep instellen bij Raad van State.